Oerijssel | deel 1

Oerijssel is een 2-delige documentaire-serie over volksgeloof in de streekcultuur van Overijssel.

In Oerijssel verlaat Margje Fikse de stad en keert terug naar de streek van haar jeugd, het platteland langs de IJssel. Ze onderzoekt haar roots en wil weten wat de bevolking ten diepste gelooft, naast dat wat ze in de kerk horen. Ze stelt ongemakkelijke vragen over de tijd voor de kerstening, toen de Saksen een natuurgeloof hadden. In hoeverre zijn die oude gebruiken nu nog zichtbaar? En hoe hebben de talloze eeuwen voor de kerstening ons huidige geloof in dat wat we niet zien, beïnvloed? Margje duikt in de wereld van spoken, Germaanse goden, paasvuren en wonderbomen. Overijssel is een creatieve verkenning van de geloofsbeleving op het platteland voor en na de kerstening.

Als je het oergeloof van het christelijke platteland wilt doorgronden, moet je veel dieper graven.

Als je opgroeit in het christelijke plattelandsdorp Staphorst zie je in de loop der jaren een keur van onderzoekers, schrijvers, filmmakers, kunstenaars en televisie-mensen voorbij trekken. Ze hebben allemaal een eigen en unieke ambitie om iets over dit bijzondere dorp te willen maken of een bepaalde cultuuruiting in te blikken. Wat me opvalt: zodra buitenstaanders kennis maken met de (meest orthodoxe) kerk in het dorp, en wanneer men geraakt wordt door de mystiek van van het orthodox christelijke leven, denken ze al snel de kern of de ziel van de geloofsbeleving op het christelijke platteland te pakken te hebben. In mijn optiek is dat onjuist. De kerk is gebouwd op vele lagen veel oudere geloofsculturen. En die stokoude geloofsculturen ademen nog steeds door in het huidige geloof in de christelijke God. Als je het oergeloof van het christelijke platteland wilt doorgronden, moet je veel dieper graven en kom je terecht in die vele eeuwen voor de kerstening, toen de Saksen nog een natuurgeloof hadden. Deze documentaire-serie is een creatieve verkenning van dit thema.

Deel 1 'Zunnewende' (55 minuten) 'Zunnewende' gaat over ons aller heimelijk verlangen naar de mystiek van het verre verleden. In het verhaal reizen we door het landschap van Overijssel, vanaf de laatste winterdagen, via de vruchtbaarheidsfeesten in het voorjaar, naar het Zunnewende-ritueel op de langste dag van het jaar. De Hervormde predikant dr. Henk Vreekamp, die zijn hele leven al onderzoek naar het 'heidendom', betoogt dat het christendom alleen maar wortel kon schieten door dat te combineren met de traditionele feesten van de Saksen. Volkscultuurkenner Dirk Kok gaat met Margje op zoek naar de stronk van een geneeskrachtige boom die door christelijke Staphorsters is omgehakt.