Oerijssel | deel 2
Winterwende
Waar zijn we heimelijk bang voor, en hoe ontstaat die angst?
Oerijssel | deel 2

Oerijssel is een 2-delige documentaire-serie over volksgeloof in de streekcultuur van Overijssel.

In Oerijssel verlaat Margje Fikse de stad en keert terug naar de streek van haar jeugd, het platteland langs de IJssel. Ze onderzoekt haar roots en wil weten wat de bevolking ten diepste gelooft, naast dat wat ze in de kerk horen. Ze stelt ongemakkelijke vragen over de tijd voor de kerstening, toen de Saksen een natuurgeloof hadden. In hoeverre zijn die oude gebruiken nu nog zichtbaar? En hoe hebben de talloze eeuwen voor de kerstening ons huidige geloof in dat wat we niet zien, beïnvloed? Margje duikt in de wereld van spoken, Germaanse goden, paasvuren en wonderbomen. Overijssel is een creatieve verkenning van de geloofsbeleving op het platteland voor en na de kerstening.

Even denk ik: Het zal toch geen waarschuwing zijn? Want je weet maar nooit...
'Pas op voor Derk en zijn zeven honden!', zei mijn moeder, toen ik klein was. Maar als ik dan door vroeg, kwam ik niet veel meer te weten over die Derk, los van de duidelijke waarschuwing dat je op Stille Kerstavond, dat is de avond voor Kerst, niet op straat moest zijn. Want dan zou je groot onheil kunnen overkomen. Dat verhaal van die Derk heeft me nooit losgelaten. Heb het verhaal wel honderden keren verbeeld, in gedachten. Als ik afgelopen jaren tijdens mijn research voor Oerijssel ontdek dat de oorsprong van dit verhaal in het Germaanse natuurgeloof verscholen ligt, is dat voor mij een uitgelezen moment om dit volksverhaal uit te pluizen. Het is in 'Winterwende' zelfs de rode lijn in het verhaal geworden om de angstige kanten van het oergeloof te belichten. Als op een gegeven moment het onheil letterlijk toeslaat, tijdens het filmproces, slaat het bijgeloof ook bij mij toe. Even denk ik: Het zal toch geen waarschuwing zijn? Want je weet maar nooit...

In deel 2 'Winterwende' (70 minuten) is de zomer voorbij, wordt het herfst, donker. Tijdens het vervolg van de zoektocht verdiept Margje haar contact met dominee Vreekamp. Ook blijft ze natuurkenner Wim Toorneman uit Espelo, volkscultuurkenner Dirk Kok uit Staphorst en verhalenverteller Herman Kampman uit Hellendoorn bezoeken. Nieuw is wichelroedeloper Wim Roetert uit Diepenveen die over mysterieuze krachten beschikt. Ondertussen wordt het december. Overijssel maakt zich op voor de winterwendenacht en het joelfeest, de tijd van het jaar waarin we nu Kerst en Oud en Nieuw vieren. Zoals de voorjaarsrituelen vooral de vruchtbaarheid stimuleerden, lijkt het najaar mensen bang te maken voor voor het onbekende, de dood. Het blijkt de voedingsbodem voor angstige volksverhalen. Zo stuit Margje op de stokoude sage Derk met de Beer, ook wel bekend als Derk met de Honden. Ze probeert de oorsprong ervan te achterhalen en doet geheimzinnige ontdekkingen. Dan keert het lot zich tegen haar. Zou er een verband zijn?

Klik op een afbeelding voor de volledige diashow.
Credits
release deel 1
27 juni 2015
release deel 2
26 juni 2015
vorm
tv-documentaire
lengte deel 1
55 minuten
lengte deel 2
70 minuten
regisseur
Geertjan Lassche
host
Margje Korevaar-Fikse
montage
Mauritsch Marschiert
vormgeving
Lucas Reinds, Pankra
camera
Geertjan Lassche
geluid en muziek
Jan Kooiker, Smoking Man Music
kleurcorrectie
Amator
animaties
Ferdinand Harteveld
productie
stichting Sous les Arbres
omroep
RTV Oost
eindredacteur
Bas Treffers
fondsen
Provincie Overijssel, Historisch Centrum Overijssel
Bijzonderheden

Het tweede deel van Overijssel, Winterwende, is op vrijdag 26 juni in premiére gegaan op het Zunnewendefestival in Hellendoorn.

Zowel Zunnewende als Winterwende hebben een ronde gemaakt door de provincie Overijssel, langs tal van filmhuizen en historische verenigingen.